Hyperventilatie

Ga naar de lijst van klachten en symptomen

Hyperventilatie uit zich door een hoge snelle ademhaling. Door deze snelle hoge ademhaling vindt er niet voldoende ventilatie plaats waardoor de zuurstof - koolzuur balans ontregeld raakt.

Geestelijke achtergronden
Vaak krijgt iemand een hyperventilatieaanval in een voor hem/haar spannende of emotionele situatie waar hij/zij zich op dat moment geen raad mee weet. Wat je zou kunnen zeggen is dat iemand in een typische 'vecht ik' of 'vlucht ik' situatie is terecht gekomen. Ieder ander zal of de confrontatie aangaan, of weggaan uit deze situatie. Een hyperventilatie patiënt doet géén van beide. Het lichaam bepaalt niet meer wat er gebeurt (acceptatie van en uiting geven aan emoties) maar het verstand.

Controle
Een hyperventilatie patiënt wil grip houden op de situatie, de zaak in de hand en emoties onder controle. Dat is ook wat je ziet, alle energie vertrekt uit het lichaam en gaat omhoog richting het hoofd. Het lichaam moet een uitweg zien te vinden voor de energie die was klaargezet om te kunnen vechten of vluchten. Een uitweg is in dit geval een hyperventilatieaanval. De angst voor de emotionele situatie wordt op deze manier op den duur vervangen voor de angst voor hyperventilatie. Iets wat het verstand wel goed uitkomt want dan hoef je niks met die lastige emoties.

Hyperventilatie, dat zich manifesteert als sneller en dieper ademhalen, is niets meer dan een reactie op dreigend gevaar. Iedereen hyperventileert wel eens. Een dier in gevaar begint automatisch sneller en dieper te ademen. Het heeft meer energie (zuurstof) nodig voor de eventuele vlucht of het gevecht en ook om alert te blijven.

Voor een dier is het vrij eenvoudig om te weten, wanneer er gevaar dreigt. Voor een mens is dat meestal wat moeilijker. Als je een leeuw in het bos tegenkomt is het duidelijk. Maar vaak liggen de menselijke bedreigingen heel wat subtieler, b.v.:

  • angst om voor jezelf op te komen;
  • iets vragen aan iemand;
  • angst voor ontslag;
  • angst je partner te verliezen als je zult zeggen wat je dwarszit;
  • angst om ziek te worden of dood te gaan;
  • angst om je geheim prijs te geven;
  • angst dat mensen niet van je houden; enz.
Mensen die gevaar en angst (stress) voelen kunnen dus gaan hyperventileren, dat is een natuurlijk proces. Maar als je de angst weinig of niet bewust kunt ervaren, weet je eigenlijk niet wat je overkomt en ga je onbewust het hyperventileren onderdrukken door sterker uit te ademen dan in te ademen. Het koolzuurgehalte in je bloed wordt daardoor te laag en geeft allerlei klachten zoals benauwdheid, hoofdpijn, hartkloppingen, vermoeidheid, duizeligheid, en vele andere klachten. Er is dan geen lichamelijke oorzaak te vinden en de klachten worden psychisch genoemd. Door deze klachten, het niet weten waarom en hoe je er vanaf komt, word je nog banger, waardoor je nog meer gaat hyperventileren. En zo kom je in een vicieuze cirkel.

Hyperventilatieaanval of paniekstoornis?
Vaak wordt de term 'hyperventilatie aanval' verward met de term 'paniekstoornis'. Wanneer is er sprake van een hyperventilatie aanval en wanneer van is er sprake van een paniekstoornis?

Hyperventilatie aanvallen hebben betrekking op een plotselinge ontregeling van de ademhaling. Ook bij heftige angst treedt dit op. Daarom worden in het dagelijkse taalgebruik paniekstoornis en hyperventilatie aanvallen nogal eens door elkaar gebruikt. Bij een hyperventilatie aanval gaat het om een begrensde periode van intense angst of gevoel van onbehagen, waarbij vier (of meer) van de volgende symptomen plotseling ontstaan, die binnen tien minuten een maximum bereiken. De angst voor een volgende aanval kan zo groot zijn dat er zich een angststoornis ontwikkelt.

De kenmerken van een hyperventilatie aanval:

  1. Hartkloppingen, bonzend hart of versnelde hartactie
  2. Transpireren
  3. Trillen of beven
  4. Gevoel van ademnood of verstikking
  5. Naar adem snakken
  6. Pijn of onaangenaam gevoel op de borst
  7. Misselijkheid of buikklachten
  8. Gevoel van duizeligheid, onvastheid, licht in het hoofd of flauwte
  9. Derealisatie (gevoel van onwerkelijkheid) of depersonalisatie (gevoel los van zich zelf te staan)
  10. Angst dood te gaan
  11. Paresthesieën (verdoofde of tintelende gevoelens)
  12. Opvliegers of koude rillingen

Laat een arts de diagnose stellen
Indien u klachten heeft waarvan u vermoedt dat ze met hyperventilatie in verband gebracht kunnen worden, ga dan altijd naar uw huisarts voor een juiste diagnose. Indien hij of zij twijfelt over de diagnose hyperventilatie kan deze u ook doorverwijzen naar een specialist. Zodra duidelijk is dat uw klachten veroorzaakt worden door hyperventilatie kan de huisarts of specialist u de weg wijzen naar een passende behandeling.

De oorzaak van hyperventilatieklachten achterhalen
Belangrijk is de oorzaak van de hyperventilatieklachten te achterhalen. Een psychotherapeutische behandeling kan in sommige gevallen een positieve uitwerking hebben. Ook het bijhouden van een dagboek kan een uitstekend hulpmiddel zijn om te ontdekken welke situaties of spanningen hyperventilatie uitlokken.

Ik ben u graag van dienst bij het oplossen van de achterliggende problematiek bij hyperventilatieaanvallen.

Aanbevolen literatuur


"Ik word ineens zo raar"
M. Roborgh & M.R.H.M. Roborgh
Over spanning en hyperventilatie

"Hyperventilatie"
Dinah Bradley
Adviezen voor wie lucht tekort komt

"De lessen van burnout"
Annegreet van Bergen
Een persoonlijk verhaal over burnout

"Hyperventilatie ontmaskerd"
Chris Lenaerts
Over de oorzaken van hyperventilatie en over hoe dit ziektebeeld aan te pakken

"De adem"
R. Herbig
Verschillende ademhalings- en ontspanningsoefeningen
 

 

Dagelijks bereikbaar van 10.00 tot 22.00 uur. Maak een afspraak.

 
[ omhoog ]